امگا-3

امگا-3 یک گروه از اسیدهای چرب ضروری غیراشباع پلی ( با چند پیوند دوگانه) است که بدن ما می تواند آن را بسازد. اگر امگا-3 از طریق غذا به بدن نرسد، انسان نمی میرد، ولی ثابت شده که بدون آن به امراض زیادی مبتلا خواهد شد و متأسفانه اکثر این امراض جزء بیماری های لاعلاجی هستند که در نهایت فرد را به سمت مرگ پیش می برند.

اُمگا-3 و تاریخچه آن

امگا 3 نوعی اسید چرب غیر اشباع است که در زنجیره اتصالی کربن آن یک گروه کربوکسیل ( COOH ) و چندین پیوند دوگانه وجود دارد. علت نامگذاری آن، قرار گرفتن اولین باند دوگانه در بین اتم کربن های ? و ? در ساختمان شیمیایی مولکول آن است و همین محل قرارگیری باند دوگانه باعث پیداشدن خواص بیوشیمیایی خاص امگا ? می شود.

اولین بار دو دانشمند به نام های دکتر بنگ ( Dr. Bang ) و دکتر دایربرگ ( Dr. Dyerberg ) پس از تحقیقات علمی بر روی چربی های ماهی ، نام اُمگا 3 (OMEGA-3 ) را بر آن نهادند و آن را اولین بار در هنگام بررسی روش تغذیه اسکیموها در سال ???? میلادی کشف کردند. آنها با مطالعه بر روی خون اسکیموها مشاهده کردند، با وجود این که اسکیموها همراه غذای اصلی خود ( ماهی ) از گوشت حیوانات پرچرب شکاری نیز استفاده می کنند، اسیدهای چرب موجود در خون آنها مانع از تجمع پلاکت و در نتیجه مانع از رسوبات و گرفتگی رگ ها می شود.

سه اسید چرب معروف از خانواده امگا 3 که بر روی آن ها تحقیقات و مطالعات بیشتری انجام شده است عبارت اند از:

1. آلفا لینولئیک اسید با نام اختصاری ALA.
2. ایکوزا پنتانوئیک اسید با نام اختصاری EPA.
3. دوکوزا هگزانوئیک اسید با نام اختصاری DHA.

سه اسید چرب ذکر شده از خانواده امگا- 3 در چه موادی یافت می شوند؟
مهم ترین مخزن آلفالینولئیک اسید ( ALA) روغن بذرکتان است که حاوی مقدار قابل توجهی از اسیدچرب ALA است. پس از آن روغن گردو، جوانه گندم و سویا حاوی این اسید چرب هستند. سایر موادغذایی فاقد این اسید چرب هستند یا مقداری بسیار جزئی از اسید چرب ALA را دارند.

مخزن دو اسید چرب دیگر از خانواده امگا ? یعنی ایکوزا پنتانوئیک اسید ( EPA ) و دوکوزا هگزانوئیک اسید ( DHA ) فقط و فقط ماهی است و در هیچ ماده غذایی دیگری تا به حال یافت نشده است. این دو اسید چرب نقش مهمی را در تغذیه دارند و در چند سال گذشته، مطالعات فراوانی بر روی آنها انجام شده است.

خواص معجزه آسای این دو اسید چرب ( DHAو EPA ) در پیشگیری و درمان بسیاری از بیماری ها شناخته شده است . با توجه به این که این دو اسید چرب فقط در ماهی و روغن ماهی یافت می شود، سعی کنید ذائقه خود و خانواده خود را به این سرمایه پربهای الهی یعنی ماهی که برکت و هدیه ای ارزنده از طرف خداوند به بندگان خود است، عادت داده و آن را جزء برنامه غذایی خود قرار دهید.

متأسفانه در کشور ما به ماهی و فراورده های دریایی کمتر اهمیت داده می شود و آن را از غذاهای تشریفاتی و یا محدود به ایام خاص مانند شب عید می دانند و تنها نقاط خاصی از کشور ما ( مناطق شمالی و جنوب کشور ) آن را در برنامه غذایی خود قرار می دهند.


نقش اسید چرب امگا 3 در پیشگیری از بیماری ها

بر اساس مطالعات فراوان ثابت شده که هر چه مصرف ماهی بیشتر باشد ، اثرات مفید آن در جهت جلوگیری از امراض زیادتر خواهد بود. اگر به کشور ژاپن توجه کنیم می بینیم که ژاپنی ها نیز مانند اسکیموها مصرف ماهی بالایی دارند. به طوری که مصرف سرانه ماهی در ژاپن حدود ?? کیلوگرم در سال است. از طرفی ژاپنی ها برعکس اسکیموها در برنامه غذایی خود از چربی بسیار کمی استفاده می کنند. بررسی انجام شده نشان می دهد که افراد ساکن ژاپن دارای متوسط عمر حدود ?? سال هستند. این تحقیق تأیید کننده اثرات بسیار مفید امگا ? است. همچنین علت مرگ و میر و کوتاهی عمر در اسکیموها را مرتبط به حوادث و صدمات می دانند نه بیماری ها و سکته های قلبی و تنگی عروق.

در ایران مصرف سرانه ماهی حدود ? کیلوگرم است که تفاوت فاحشی با کشور ژاپن دارد و متأسفانه عمر متوسط در ایران حدود ?? سال است که با عمر متوسط ژاپنی ها یعنی ?? سال فاصله زیادی دارد.

پژوهش های انجام شده در کشور پرتغال نیز نشان می دهد کسانی که درسواحل این کشور ساکنند و به طور مرتب از ماهی استفاده می کنند، در مقایسه با افرادی که درنقاط دیگر کشور هستند و ماهی کمی می خورند، بسیار کمتر دچار چربی خون و سکته های قلبی می شوند. افرادی که در ساحل دریا زندگی می کنند، ده برابر بیشتر از گروه دیگر ماهی می خورند و سطح امگا ? خون آنها نیز در اندازه گیری های انجام شده بسیار بالاتر از گروه دیگر بوده است . همچنین بررسی آزمایشگاهی انجام شده نشان می دهد که این افراد علاوه بر سطح بالای امگا ? ، دارای مقدار HDL ( کلسترول خوب ) بالاتر و LDL ( کلسترول بد ) کمتری از سایر افراد بوده اند. گروهی که در سایر نقاط کشور زندگی می کردند مصرف گوشت آن ها بالاتر از ماهی بوده و در این گروه سکته قلبی نسبت به گروه ساکن کنار دریا چهار برابر بیشتر بود.

همان طور که می دانید فشار خون بالا یکی از علل مهم بیماری های قلبی- عروقی و آتروسکلروز ، سکته های قلبی و مغزی است. اگر فشار خون فردی به مدت طولانی بالای عدد ???-??? میلی متر جیوه بر روی ??-?? میلی متر جیوه باشد ( البته این اعداد به سن هم بستگی دارد ) خطر ابتلاء به بیماری های قلبی- عروقی افزایش می یابد.

ناگفته نماند برای محافظت از قلب و عروق باید به فشار خون اهمیت زیادی بدهید. خوشبختانه نتایج جالبی در تحقیقات علمی اخیر در پایین آوردن فشارخون با اسید چرب امگا ? به دست آمده و بررسی های انجام شده نشان می دهد که کمبود این چربی با افزایش فشار خون رابطه دارد.

امروزه ثابت شده که انجام ورزش های سبک به همراه مصرف اسید چرب امگا 3 به صورت یک برنامه دائمی و منظم می تواند در کاهش فشار خون بالا و تنظیم آن بسیار مفید باشد و این کار برای هر گروه سنی قابل اجراست.

در تحقیقات علمی فراوان که بر روی تنگی نفس بزرگسالان انجام گرفته ، نتایج مثبتی از تأثیرات آن مشاهده شده است. بررسی بافت جدار ریه و مجاری تنفسی در بیماران مبتلا به آسم نشان داده که این افراد دارای عوامل التهاب زا در جدار ریه و مجاری تنفسی خود هستند که همگی به علت افزایش اسید چرب آراشیدونیک مربوط به خانواده اسید چرب امگا ? بوده است.

در نتایج آزمایش هایی که بر روی ???? مردی که قبلاً سیگار می کشیدند ولی در حال حاضر آن را ترک کرده بودند، دیده شد که پس از ترک سیگار تعداد ??? نفر آنها مبتلا به برونشیت مزمن شده اند. هم چنین ??? نفر آن ها دچار آمفیزم ریوی و ??? نفر دچار صدمات مزمن و تنگی ریه ها شده بودند. متخصصان ریه در اروپا، در پی تحقیقات انجام شده پی بردند که با اضافه کردن اسید چرب امگا ? در تغذیه بیماران می توان تعداد امراض، راه های هوایی و تنفسی، شدت امراض، تعداد دفعات عود آن و یا تعداد مرگ و میر حاصل از آن را کاهش داد. تغذیه سرشار از امگا ? کمک فراوانی به بهبود مشکلات تنفسی بیماران می کند و از طرف دیگر باعث کاهش داروهای مصرفی می شود. محققان علم تغذیه به اثبات رسانده اند که مصرف اسید چرب به فرم ترانس باعث افزایش مشکلات تنفسی مثل آسم می شود. به عبارت دیگر تغذیه نادرست و افزایش مصرف اسیدهای چرب به فرم ترانس به همراه آلودگی هوا، عاملی مهم در جهت افزایش احتمال ابتلا به بیماری های مزمن تنفسی است.

همچنین محققان نشان داده اند که مصرف اسید چرب امگا ? نه تنها بیماری های مزمن تنفسی را بهبود می بخشد، بلکه در بیماران با تنگی نفس حاد و شدید که در بخش های مراقبت ویژه ( ICU) بستری هستند نیز تأثیر داشته است. نتایج این تحقیقات و بررسی ها در مجله علمی آمریکایی به نام Critical Care Medicine در شماره نوامبر ???? میلادی به چاپ رسیده است. در این تحقیق دانشمندان مشاهده کردند که حتی پزشکان بخش مراقبت ویژه اورژانس توانسته اند با کمک این اسید چرب، زمان توقف بیماران را در زیر دستگاه تنفس مصنوعی تا پنج روز کاهش دهند.

طبق آمار جهانی یک چهارم زنان بالای پنجاه سال مبتلا به پوکی استخوان هستند. این آمار در کشورما بسیار بالاتر است و متأسفانه خانم های ایرانی از سن پایین تری مبتلا به پوکی استخوان می شوند. پوکی استخوان نوعی اختلال حاصل از کاهش بافت استخوانی محسوب می شود. اگر تعادل بین ساخت و تجزیه بافت استخوانی به هم بخورد، به مرور از تراکم بافت استخوانی کاسته می شود و اگر روند کمبود مزمن کلسیم و ویتامین D ( به ویژه مصرف لبنیات ) ادامه داشته باشد، باید از موادی مثل داروی کورتن، سیگار پرهیز کرد و به طور مرتب فعالیت ورزشی مناسب داشت.

محققان پی برده اند که اسید چرب امگا ? در پیشگیری از پوکی استخوان نقش بسیار مهمی به عهده دارد. اگر مصرف دائمی و منظم اسید چرب امگا ? ادامه یابد، جذب کلسیم از روده ها بیشتر می شود.

با مصرف ماهی علاوه بر افزایش جذب کلسیم، سلول های استخوانی تحریک شده کلسیم را بهتر در خودشان رسوب می دهند.

این اسید چرب علاوه بر پیشگیری، به عنوان درمان کمکی در کنار درمان با داروهای شیمیایی در مبتلایان به پوکی استخوان، بسیار موثر است .

امگا-3 یک گروه از اسیدهای چرب ضروری غیراشباع پلی ( با چند پیوند دوگانه) است که بدن ما می تواند آن را بسازد. اگر امگا-3 از طریق غذا به بدن نرسد، انسان نمی میرد، ولی ثابت شده که بدون آن به امراض زیادی مبتلا خواهد شد و متأسفانه اکثر این امراض جزء بیماری های لاعلاجی هستند که در نهایت فرد را به سمت مرگ پیش می برند. نقش عمده و اصلی این ماده حیاتی که از اسیدهای چربی به نام EPA? و DHA? تشکیل شده است، پیشگیری از بیماری ها و گرفتگی رگ های خونی است. امگا- ? اعمال فیزیولوژیک مختلفی را در بدن به عهده دارد ولی همان طور که گفته شد در پیشگیری از تصلب شرایین( آرترواسکلروزیس) نقشی اساسی دارد.

امروزه در سراسر جهان اسیدهای چرب EPA و DHA از خانواده امگا ?، به عنوان معجزه قرن جدید در دنیای تغذیه مدرن، جایگاه بسیار مهمی را برای خود باز کرده اند و نقش عمده ای در پیشگیری از بیماری ها، به ویژه بیماری های قلبی و عروقی دارند.

امگا- 3 به شما کمک می کند تا گامی در جهت سلامتی خود و خانواده تان بردارید و عمری طولانی و بدون بیماری را سپری کنید . شما می توانید با مصرف طولانی مدت امگا-?، از مصرف داروهای مختلف کاسته و با این کار علاوه بر کاهش عوارض ناشی از داروها، در مصرف بودجه کشور نیز صرفه جویی می کنید.

در حال حاضر سالیانه میلیاردها ریال صرف درمان بیماران قلبی- عروقی و مغزی می شود که به طور مسلم صدمات اقتصادی بالایی را برای کشور دارد.

جایگاه امگا-3 در پزشکی در تمام مقالات علمی براهمیت نقش امگا-? در پیشگیری از بیماری های مختلف و همچنین به عنوان یک درمان تکمیلی در بیماران مبتلا تأکید شده است. تحقیقات علمی نشان می دهد امگا-? در تنظیم متابولیسم بدن، دو نقش اساسی را به عهده دارد:

1- در سیستم ایمنی و افزایش مقاومت بدن نقش دارد.
2- در اعمال سلولی نقش دارد.

امگا- 3 با تنظیم مقدار سیتوکین ها? و ایکوزانوئیدها? در بدن، فعالیت های شیمیایی را کنترل می کند. سیتوکین ها از مهم ترین عوامل تنظیم دستگاه ایمنی بدن هستند. گروهی از این ترکیبات فعال کننده و گروهی غیرفعال کننده سیستم ایمنی بدن می باشند. این دو گروه در کنار هم و با هم کار می کنند و هنگامی که تنظیم آنها به هم بخورد، فرد دچار بیماری می شود. به عبارتی هم کاهش و هم افزایش غیرطبیعی در پاسخ ایمنی بدن، باعث ایجاد بیماری خواهد شد.

اگر فرد به عفونت دچار شود ، پیشرفت عفونت در بدن، سبب افزایش فعالیت سیستم ایمنی می شود. افزایش مزمن وغیرطبیعی فعالیت سیستم ایمنی نیز می تواند موجب ایجاد بیماری خودایمنی مثل آرتریت روماتوئید? در فرد شود. کم بودن فعالیت سیستم ایمنی هم باعث ابتلاء فرد به انواع بیماری ها و عفونت ها خواهد شد.

اسید چرب امگا-3 می تواند این اختلالات سیستم ایمنی را از بین ببرد. در این زمینه تحقیقات علمی بی شماری صورت گرفته است. به طور مثال خانم دکتر میرانی درتحقیقات و بررسی های خود در دانشگاه بوستون آمریکا نشان می دهد که امگا- 3 می تواند ترشح بیش از حد سیتوکین ها را کاهش داده و تحت کنترل درآورد. بالا بودن سطح سیتوکین ها در خون، ارتباط غیرمستقیم با بروز آرترواسکلروزیس، بیماری های خودایمنی، التهابات مزمن و سرطان ها دارد.

از اعمال مهم دیگر امگا-3، رقیق کردن خون و تسهیل حرکت مواد در جدار رگ های خونی است. در نتیجه می تواند اختلالات مربوط به غلظت بالای خونی را که به دنبال بیماری های قلبی- عروقی و یا تنفسی ایجاد می شود کاهش دهد و مانع از ترومبوز( ایجاد لخته خونی داخل رگ ) شود. همچنین این خاصیت مهم امگا-? مانع از ایجاد آمبولی ( لخته خونی ) و بدنبال آن سکته های قلبی می شود.

خاصیت دیگر این معجزه الهی، کاهش اختلالات متابولیسم کلسترول در بدن و تنظیم مقدار آن در بدن می باشد، یعنی مقدار HDL ( کلسترول خوب ) و LDL ( کلسترول بد ) را در بدن تنظیم می کند.

همچنین بررسی های انجام شده بر روی گروهی از بیماران سرطانی نشان داده که مصرف اسید چرب امگا- ? اثر مثبتی بر روی بهبود بیماری و جلوگیری از روند پیشرفت آن داشته است.

فواید دیگر مصرف امگا 3:

1-کاهش کلسترول و تری گلیسریدهای خون.
2-کاهش فشار خون.
3-پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی. مصرف دو وعده ماهی در هفته خطر سکته و حملات قلبی را تا 50 درصد کاهش میدهد.
4-کاهش وزن.
5-درمان و کاهش دردهای مفاصل-آرتریت روماتوئید و آرتروز.
6-درمان پوکی استخوان. امگا 3 جذب کلسیم را افزایش داده و رسوب کلسیم را در استخوانها تسهیل میکند.
7-درمان افسردگی. افرادی که امگا3 به اندازه کافی دریافت نمیکنند بیشتر مستعد افسردگی میباشند.
8-التیام سوختگیها. با کاهش التهاب و تسریع التیام زخمها.
9-امگا 3 علایم آسم را تخفیف داده و امگا 6 آن را تشدید میکند.
10-کاهش دردهای قاعدگی.
11-کاهش التهاب در سرتاسر بدن.
12-جلوگیری از تصلب شرایین.
13-شل شدن و گشاد شدن عروق خونی. حفظ انعطاف پذیری دیواره عروق و پیشگیری از تشکیل پلاک در دیواره عروق.
14-جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی.
15-افزایش سطح هورمون رشد.افزایش رشد عضلات.
16-کاهش لخته شدن خون. خاصیت ضد انعقادی. کاهش ویسکوزیته (گرانروی) خون.
17-افزایش تمرکز و قوه ادراک.
18-نقش در تکامل مغز و رشد سلولهای عصبی و حفظ سلامتی چشمها (مصرف آن به زنان باردار و شیرده توصیه میگردد). درمان خشکی چشم.
19-کاهش بروز سرطانهای سینه، تخمدان، پروستات، معده و روده بزرگ.
20-کنترل و تعدیل اختلالات خود ایمنی.
21-پیشگیری و یا درمان: آلزایمر- آسم- اختلال کم توجهی- بیش فعالی -اختلال دو قطبی-اختلالات تغذیه ای -سرطانها-اگزما-میگرن-پسوریازیس-آکنه.
22-بهبود توان ذهنی و حافظه.
23-جلوگیری از پیری زود رس.
24-کاهش و پیشگیری از آریتمی.
25-تثبیت انسولین وقند خون.
26-پوست را لطیف و نرم میکند